| • SAMOLOTY – HISTORIA, DANE TECHNICZNE, ZDJĘCIA • | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| • WŁOSKA „BŁYSKAWICA” • | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Jedną z głównych trudności, z jakimi przyszło się zmagać włoskim konstruktorom lotniczym w latach bezpośrednio poprzedzających
II Wojnę Świat., był brak chłodzonego cieczą, rzędowego silnika o dostatecznie dużej mocy. Była to sytuacja zadziwiająca,
jeżeli się weźmie pod uwagę błyskotliwe sukcesy, jakie w Zawodach o Puchar Schneidera odnosiły włoskie samoloty wyścigowe,
napędzane takimi właśnie silnikami firmy Isotta-Fraschini i Fiat. Mimo to włoscy decydenci lotniczy wciąż ignorowali wielki
potencjał możliwości, jakie dawały silniki rzędowe i nadal rozwijano konstrukcje wyposażone wyłącznie w silniki gwiazdowe,
których średnica, a co za tym idzie, opory czołowe, wciąż rosły. To m.in. było główną przyczyną porażki skrajnie
niedofinansowanego projektu silnika rzędowego zakładów Alfa Romeo.
Sytuacja zaczęła się zmieniać dopiero w pierwszych miesiącach 1940 r. za sprawą podjętej przez firmę Macchi
decyzji o zakupie w Niemczech rzędowego silnika Daimler-Benz DB 601. Kierownictwo zakładów zdecydowało się na ten krok za namową
głównego konstruktora, inż. Mario Castoldi.
Silnik, zakupiony na własne ryzyko firmy, był przeznaczony do nowego myśliwca, tworzonego właśnie przez inż. Castoldi. Jego
konstrukcje bojowe miały swoje źródło w samolotach wyścigowych (jeden z nich, M.C.72 zdobył w 1934 r. rekord świata
prędkości, osiągając 710 km/h). Castoldi rozwijał swoje konstrukcje, z konieczności przystosowując je do silników gwiazdowych.
Kiedy w zakładach Alfa Romeo rozpoczęły się prace nad nowym silnikiem rzędowym dużej mocy, natychmiast postanowił go wykorzystać
projektując wersje rozwojową myśliwca M.C.200 „Saetta”. Nowy samolot oznaczony jako M.C.201 był już praktycznie
gotowy, kiedy okazało się, że z powodu nie przyznania odpowiednich funduszy Alfa Romeo nie jest w stanie doprowadzić swojego
silnika do postaci produkcyjnej. Wtedy to właśnie Castoldi przekonał kierownictwo zakładów, Macchi do zakupu silnika w Niemczech.
Nowy myśliwiec, opracowany na bazie sprawdzonej i opanowanej produkcyjnie M.C.200 „Saetta”, doskonale nadawał się do
zamontowania niemieckiego silnika. Jedyną zmianą było przekonstruowanie przedniej części kadłuba w celu przystosowania go do
zintegrowanego z silnikiem łoża ze stalowych odkuwek. Samolot wyróżniał się doskonałymi proporcjami i nieco garbatą, ale jednak
elegancką linią aerodynamiczną.
Prototyp został oblatany 10 sierpnia 1940 r. przez kpt. Carestiato, szefa pilotów doświadczalnych w zakładach Macchi. Już
pierwsze loty potwierdziły słuszność rozwiązań konstrukcyjnych i obliczeń teoretycznych. Nowy samolot zachował wszystkie zalety
swego poprzednika, M.C.200, był natomiast od niego szybszy o 96 km/h i miał nieco większą prędkość wznoszenia. Dzięki
wykorzystaniu całych elementów konstrukcyjnych i pełnej zamienności niektórych części produkowanego już samolotu, można było
w niezwykle krótkim czasie uruchomić seryjną produkcje nowego myśliwca.
Włoskie Ministerstwo Lotnictwa zainteresowało się w końcu inicjatywą zakładów Macchi i nie tylko złożyło zamówienie na seryjną
produkcję nowego myśliwca, oznaczonego jako M.C.202, ale również opracowało cały jej program. W myśl tego programu uruchomiono
całą sieć kooperantów, macierzyste zakłady Macchi w Varese miały zostać rozbudowane a licencyjny montaż M.C.202 powierzono
także zakładom Breda w Sesto San Giovanni koło Mediolanu oraz SAI-Ambrosini. Należało także zapewnić dostawy odpowiedniej liczby
silników. Początkowo miały to być obiecane (głównie na papierze!) przez Niemców, oryginalne DB 601. Zakupiono jednak licencję
i fabryka Alfa Romeo miała się zająć ich seryjną produkcją pod oznaczeniem R.A.1000 RC41 „Monsone” („Monsun”).
Montaż pierwszego seryjnego M.C.202 rozpoczął się 8 miesięcy po podpisaniu kontraktu. W między czasie kilka egzemplarzy
przedprodukcyjnych poddano intensywnym próbom w Centrum Eksperymentalno Badawczym Guidoni. Wypadły one pomyślnie i pierwsze
egzemplarze seryjne bez zastrzeżeń skierowano do jednostek liniowych. Seryjne myśliwce różniły się od prototypu zastosowaniem
stałego kółka ogonowego osłoniętego podłużną owiewką oraz zmianą konstrukcji osłony kabiny pilota – zlikwidowano oszklenie
tylnej części owiewki kabiny a widok do tyłu dawały szczeliny powstałe pomiędzy pozostawionymi zagłębieniami i ramą odsuwanej
części osłony.
W toku produkcji nie wprowadzono jakichś zasadniczych zmian konstrukcyjnych i poszczególne wersje produkcyjne różniły się od
siebie jedynie niewielkimi modyfikacjami wprowadzanymi bezpośrednio na liniach montażowych (kształt owiewki kółka ogonowego,
położenie dyszy Venturiego, typ radiostacji, zamontowanie radionamiernika z anteną pod kadłubem, odmienne położenie wlotu
powietrza do układu wentylacji kabiny pilota). Różnice te często wynikały po prostu z możliwości i podejścia konkretnego zakładu
do procesu produkcyjnego. Przyjmuje się, że powstało XIII serii. Najważniejsze zmiany pojawiły się w VII. serii:
Produkcja seryjna trwała do września 1943 r. ale istnieją niepotwierdzone informacje, że już po kapitulacji Włoch, pod kontrolą niemiecką zmontowano ok. 50 egz.
Ogółem, do 1943 r. wyprodukowano 1151 szt. M.C.202 „Folgore”, z czego 392 w zakładach macierzystych a pozostałe z licencji w firmie Breda i w kooperacji z SAI-Abrosini. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| • OPIS KONSTRUKCJI • | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Macchi M.C. 202 „Folgore” – jednomiejscowy, jednosilnikowy dolnopłat myśliwski z chowanym podwoziem. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
)
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| • DANE TECHNICZNE • | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| • W SŁUŻBIE • | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Pierwsze M.C. 202 wcielono latem 1941 r. do 9 Gruppo (grupy) 4 Stormo (pułku) Reggia Aeronautica. Po osiągnięciu gotowości
operacyjnej, 25 września 1941 r., na rzymskim lotnisku Ciampino, przeprowadzono inspekcję 9. Gruppo. Komisji inspekcyjnej
przewodniczył sam Duce, Benito Mussolini. Wtedy też nowy myśliwiec oficjalnie otrzymał swe „imię” – Folgore
(Błyskawica).
Następnie Gruppo przebazowano do Comiso na Sycylii. 4. Stormo działał bowiem na jednym z najważniejszych odcinków –
prowadził powietrzną blokadę brytyjskiego garnizonu Malty. Wszystkie myśliwce nosiły na kadłubach herb 4. Stormo – białego,
wspinającego się konia na czarnej tarczy (lub też inny wariant herbu – czarny koń na białej tarczy). Taki emblemat miał
legendarny as włoskiego lotnictwa w I. Wojnie Światowej, Francesco Baracca (zginął w 1918 r.) – patron 4. Stormo.
Kolejną jednostką wyposażoną w nowe myśliwce została 8. Gruppo z 2. Stormo, bazująca w Libii. 8 października 1941 r.
osiem „Folgore” weszło w jej skład ale już tydzień później przeniesiono je do 17. Gruppo 1. Stormo w Campoformido
(pn.-zach. Włochy). Wkrótce 17. Gruppo wylądowała na lotnisku Ciampino w Rzymie, gdzie samoloty zaczęto wyposażać w filtry
przeciwpyłowe.
18 grudnia 1941 r. Brytyjczycy rozpoczęli operację „Crusader” przeciw włosko-niemieckim wojskom w Libii. 26 grudnia,
nie czekając nawet na montaż filtrów przeciwpyłowych, 96. i 97. Squadrilla 9. Gruppo zostały pospiesznie przerzucone do
libijskiej bazy lotniczej Martuba. Już następnego dnia miał miejsce pierwszy kontakt bojowy z myśliwcami P-40B
„Tomahawk” RAF-u. Również w grudniu do Libii przebazowano 6. i 7. Gruppo, także przezbrojone w myśliwce
„Folgore”. Na początku 1942 r. obydwa elitarne Stormo Reggia Aeronautica – 1. i 4., były wyposażone wyłącznie
w M.C. 202.
Grudzień w Libii był miesiącem najintensywniejszych walk. Szczególnie ciężko doświadczona została 9. Gruppo. Wycofano ją
w końcu z walk dla odpoczynku i przeformowania a jej zdatne jeszcze do lotu myśliwce przekazano do 1. Stormo.
Do 8 stycznia, kiedy to front ustabilizował się pod El Aghelia i walki osłabły, w 6. i 10. Gruppo pozostało zaledwie 25 zdatnych do użytku „Folgore”.
Debiut bojowy nowego myśliwca okazał sie więc sukcesem. Do końca działań wojennych Reggia Aeronautica M.C.202 znalazły się na
wyposażeniu 62 eskadr myśliwskich (Caccia Terreste) i co najmniej 4 myśliwsko bombowych (Caccia
Bombardieri).
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
„Folgore” walczyły w Afryce Północnej, nad Maltą i Sycylią oraz Pólwyspem Apenińskim. Osobnym rozdziałem są działania na Froncie Wschodnim, gdzie dwanaście M.C.202 walczyło od końca września 1942 do początków stycznia 1943 r. w składzie Armata Italiana in Russia. „Folgore” wykonały tylko 17 akcji bojowych w których nie stracono żadnej z maszyn.
Włoski myśliwiec M.C. 202 „Folgore” stanowił doskonały przykład połączenia swoistej, włoskiej szkoły projektowania
(płatowiec) i przysłowiowej niemieckiej solidności (silnik).
Wraz z jego pojawieniem się włoskie lotnictwo myśliwskie otrzymało w końcu samolot, który swymi osiągami dorównywał a często
nawet i przewyższał współczesne konstrukcje przeciwników Reggia Aeronautica. Włoscy piloci, przyzwyczajeni do zwrotnych
dwupłatów z silnikami gwiazdowymi i do latania w otwartych kabinach, początkowo nieufnie przyjęli nową konstrukcję. Kiedy
okazało się, że M.C.202 jest szybki, przyjemny w pilotażu i dysponuje dużą predkością wznoszenia a mocna konstrukcja pozwala
na bardzo agresywne manewry z dużymi przeciążeniami, „Folgore” zyskał uznanie i szacunek.
Był szybszy niż P-40B „Warhawk” i „Hurricane”, miał większą prędkość wznoszenia i mniejszy promień skrętu
niż P-39 „Aircobra” i P-38 „Lightning”. Brytyjskim „Spitfire” F Mk V ustępował jednie w prędkości
wznoszenia i prędkości maksymalnej na pułapie powyżej 5000 m. Niestety, jak wszystkie włoskie myśliwce, M.C.202 był słabo
uzbrojony i pod tym względem ustępował nawet „Hurricane” Mk I. Jednakże, dzięki bardzo odpornej konstrukcji, w rękach
doświadczonych myśliwców stawał się groźnym przeciwnikiem alianckich pilotów.
Dopiero pojawienie się nowych wersji „Spitfire”-ów (Mk IX, Mk XIX) oraz amerykańskich myśliwców P-51 &132;Mustang”
zdeklasowało „Folgore” a jego wersja rozwojowa – M.C.205 „Veltro” pojawiła sie nieco za późno.
Mimo wszystko, M.C.202 był bez wątpienia najbardziej efektywnym myśliwcem włoskiego lotnictwa II W. Ś. i pozostał nim
aż do kapitulacji Włoch we wrześniu 1943 r. Jeszcze nawet w tym okresie, doświadczeni włoscy piloci z powodzeniem walczyli
przeciw nowocześniejszym, szybszym i lepiej uzbrojonym myśliwcom Aliantów.
M.C.202 „Folgore”, niezwykle lubiany przez swoich pilotów, doczekał się także bardzo wysokiej oceny u przeciwników!
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| • A L B U M • | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Bibliografia |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
• ”S E R O C I A K” • |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
